Keuzes

Soms kom ik bij nabestaanden en ontdek pijn, frustratie, verdriet en zelfs opluchting dat iemand is overleden. Niet vanwege het verlies, wel omdat de overleden persoon een moeilijk levenspad koos en niet schroomde om anderen daarin mee te trekken. Er is dan pijn en verdriet om wat had kunnen zijn, om littekens die mensen hebben opgelopen. Om verdriet van verwaarlozing en bewust pijn doen.

Laatst kwam ik bij een gezin dat me moedeloos en verdrietig aankeek. ‘Wat moeten we nu? We willen het wel netjes afsluiten.’ Het gesprek ging verder. Na veel graven, voorbij de pijn en frustratie, kwamen er ook wat neutrale herinneringen naar boven. En het gesprek kreeg een wending, over de keuzes die we maken in ons leven en waar dat ons brengt. Dat leidde tot het centrale thema van de afscheidsdienst. Hieronder volgt de inleiding.

Keuzes, we maken ze elke dag. Soms bewust en weloverwogen. Soms onbewust, zonder erover na te denken. Toch zetten we bij elke keuze die we maken een stap op onze levensweg. We passeren bochten en kruispunten. We lopen tegen obstakels aan of wandelen heerlijk door,  gesteund door de wind in onze rug. We maken gouden keuzes, noodzakelijke keuzes, gekke keuzes, pijnlijke keuzes of onherstelbare keuzes.

Sommigen lijken een gave te hebben om altijd het juiste te kiezen. Ze lijken geen last te hebben van twijfels, onzekerheden of angsten. Anderen lijken keuzes te maken die steeds verkeerd uitpakken. Twijfels, angst en onzekerheid begeleidt hun pad. En sommigen van ons ontdekken dat ze vast zijn gelopen. Ergens hebben ze een keuze gemaakt en zijn ze afgeslagen op een pad dat steeds glibberiger en modderiger wordt. Zo’n pad waar weinigen hen nog kunnen of willen volgen.

Het vergt moed én kracht én uithoudingsvermogen om dan op zoek te gaan naar een andere afslag. Op zulke momenten weegt elke keuze die we maken zwaar. De keuzes beïnvloeden de rest van je leven of hebben een enorme invloed op het leven van anderen. Dan ontbreekt soms de moed, de wil of het vermogen om andere keuzes te maken. We maken wellicht geen keuze, laten we ons voortdrijven en vergeten daarbij dat het maken van geen keuze ook een keuze is. Hoe pijnlijk ook.

Want leven betekent dat je keuzes zult moeten maken.